KAMULAŞTIRILAN TAŞINMAZ IÇIN TAKDIR EDILEN BEDELE ITIRAZ EDILEREK AÇILAN BEDELIN ARTTIRILMASI DAVASI KAMULAŞTIRMA KANUNU (2942) Madde 10

Hukuk Bölümü         2001/16 E.  ,  2001/18 K.

• KAMULAŞTIRILAN TAŞINMAZ IÇIN TAKDIR EDILEN BEDELE ITIRAZ EDILEREK AÇILAN BEDELIN ARTTIRILMASI DAVASI

• KAMULAŞTIRMA KANUNU (2942) Madde 10

“İçtihat Metni”Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığınca hazırlanmıştır. İzinsiz olarak kopyalanması ve dağıtılması hukuki sorumluluk gerektirir.

Davacı           :A.Y.

Vekili              :Av. S.E., Av. Sela E.

Davalı            :Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili              :Av. A.N.

O  L  A  Y       :Davacıya ait tapulu arazi üzerinde izinsiz olarak yapılan bina ve eklentilerinin, imar yolunda kaldığı nedeniyle,Mamak Belediye Encümenince 18.11.1998 gün ve 1896/2103 sayı ile, kamulaştırılmasına karar verilmiş; Kıymet Takdir Komisyonu raporunda yapı için takdir olunan değerin %10’u olarak gösterilen 831.543.000.-TL. enkaz bedeli üzerinden hesaplanan  kamulaştırma bedeli ilgili adına bankada bloke edilmiştir.

Davacı vekilince, ölçümlemede maddi hataya düşüldüğü ve muhtesat ile ağaç bedellerinin yanlış takdir edildiği ileri sürülerek, kamulaştırma bedelinin 901.543.000.- liradan 10.411.663.684.- liraya arttırılarak aradaki fark tutarının, kamulaştırma kararının kesinleştiği tarihten itibaren yasal faiziyle birlikte davalı belediyeden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 23.8.2000 gününde adli yargı yerinde dava açılmıştır.

ANKARA 9. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 26.10.2000 gün ve E:2000/523,K:2000/ 629 sayı ile, davacının binasının enkaz bedeli üzerinden encümen kararı ile kamulaştırıldığı, davacı binasına enkaz bedeli değil bina bedeli verilmesi gerektiğini öne sürdüğüne göre encümen kararına karşı çıkmakta olup, idarenin enkaz bedeli takdiri idari bir işlem olan encümen kararına dayalı olduğundan davaya bakmaya idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle, Mahkemenin görevsizliği nedeniyle dava dilekçesinin reddine karar vermiş; bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, kamulaştırılan muhtesata enkaz bedeli ödenmesi işleminin iptali ile 901.543.000.- lira olarak takdir edilen kamulaştırma bedelinin 10.411.663.684.- liraya arttırılarak aradaki fark tutarının, kamulaştırma kararının kesinleştiği tarihten itibaren yasal faiziyle birlikte davalı belediyeden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 11.1.2001 gününde idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 8. İDARE MAHKEMESİ; 17.1.2001 gün ve E:2001/48 sayı ile, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 14. maddesinde, kamulaştırmada takdir olunan bedele ve maddi hatalara karşı adli yargıda dava açılması öngörüldüğünden, anılan Yasa hükümlerine göre saptanan bedelin arttırılması istemiyle açılan davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiği, ancak daha önce adli yargı yerince görevsizlik kararı verildiğinden bahisle, görevli merciin belirlenmesi için 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmasına ve bu konuda verilecek karara değin davanın incelenmesinin ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ali HÜNER’ in Başkanlığında, Üyeler: Mahir Ersin GERMEÇ, Dr. Mustafa KILIÇOĞLU, Bekir AKSOYLU, Mustafa BİRDEN, Ertuğrul TAKA ve Dr. Serdar ÖZGÜLDÜR’ ün katılımlarıyla yapılan 16.4.2001 günlü toplantısında, Raportör- Hakim İsa YEĞENOĞLU’ nun davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı Emin Celalettin ÖZKAN’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi’nce anılan Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde başvuruda bulunulduğu anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmemiş, esas inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

Dava, kamulaştırılan taşınmaz için takdir edilen bedele itiraz ve arttırılması isteminden ibarettir.

Anayasa’nın 46. maddesinde, kamulaştırma bedelinin hesaplanma tarz ve usullerinin kanunla belirleneceğine işaret edilmiş; kamulaştırma bedelinin, nakden ve peşin olarak ödeneceği kuralına yer verilmiştir.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nda, 10. maddeye göre teşkil olunan kıymet takdiri komisyonlarınca, 11. maddesinde belirtilen objektif esaslar dikkate alınarak kamulaştırma bedelinin takdir edileceği belirtilmiş ve 14. madde ile de, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda; takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı ise adli yargıda dava açılacağına işaret edilmek suretiyle, görev konusu açık bir şekilde düzenlenmiştir.

Olayda, idarece kamulaştırma kararı alındığı ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen yöntem izlenmek suretiyle işlemlerin tamamlandığı anlaşılmaktadır.

Bedel takdiri de, esasen kamulaştırma işlemi gibi, kamu gücüne dayalı , re’sen ve tek yanlı olması nedeniyle idari işlem niteliğini taşımakta ise de; yasakoyucu, karma bir düzenlemeyi benimsemiş olup, bedele ilişkin davalarda adli yargıyı görevli kılmıştır.

Şu halde, kamulaştırma işlemi sonucunda davacı adına bankada bloke edilen bedele itiraz edildiğine göre, 2942 sayılı Yasa’nın 14. maddesinin görevli yargı yerine işaret eden açık düzenlemesi karşısında, kamulaştırma bedelinin Yasa’nın 11. maddesindeki esaslara uygunluğunun yargısal denetiminin adli yargı yerince yapılacağında kuşkuya yer bulunmamaktadır.

Hernekadar, davacı vekilince idari yargı yerinde açılan davada, bedelin arttırılması isteminin yanısıra yapıya enkaz bedeli ödenmesine ilişkin işlemin iptali de istenilmiş ise de; idari yargı yerinde dava açılmasının gereği olan bu iptal istemi, kamulaştırma işlemine yönelik olmayıp esasen idarece tespit edilen bedele itiraz niteliği taşıdığından, incelenen görev uyuşmazlığının konusu bedel arttırma davasının kapsamı ile sınırlı bulunmaktadır.

Belirtilen durum karşısında, olayda kamulaştırma işleminin iptaline yönelik bir dava açılmayıp, yapılan kamulaştırmada gerek takdir edilen gerekse bankada bloke edilen bedele itiraz edilerek açılan kamulaştırma değerinin arttırılması davasının görüm ve çözümü, 2942 sayılı Yasa’nın 14. maddesine göre adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ         :Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 8. İdare Mahkemesi’nin başvurusunun KABULÜ ile Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.10.2000 gün ve E:2000/523, K:2000/629 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 16.4.2001 gününde  KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.